کتاب بخوانیم یا گوش کنیم؟

زمانی تمام عشقمان این بود که به خیابان انقلاب، راسته کتابفروش ها برویم و در میان مغازه ها و قفسه های کتاب ها بگردیم و در نهایت کتابی تازه بخریم و به خانه بیاییم و کنجی کز کنیم و یک نفس، کتاب بخوانیم. زمانی تمام هوش و حواسمان به کتاب و تک تک جملاتی بود که می خواندیم و گاه در دفترچه یادداشتی، برخی از جملاتش را یادداشت می کردیم و گاه در نوشته و زمانی در سخن گفتن با دوستانمان از آن جمله ها استفاده می کردیم.
زمانی بود که دیگر کتاب های تازه نداشتیم و تابستان ها مجبور بودیم همان کتاب را دوباره بخوانیم. کتاب «با خانمان» نوشته هکتور مالو از این دست کتاب ها بود که چهار تابستان آن را می خواندم و باز خسته نمی شدم. اصلا برای ما کتاب خواندن، یک دل مشغولی بود. یک تفریح، یک سرگرمی، یک کار، یک روش برای زندگی کردن اما حالا چه؟! حالا کتاب خوانی و کتاب خواندن از زندگی روزمره ما به قدری، فاصله گرفته که کتاب ها در کتاب فروشی ها فقط خاک می خورند و قیمت کتاب هم آن قدر رشد داشته که مردم ترجیح می دهند سالی یک بار، آن هم در نمایشگاه کتاب، به خاطر استفاده از تخفیف، کتاب بخرند.
حالا این قدر کتاب از مردم دور شده که مسئولان به تکاپو افتاده اند که کاری بکنند ولی آمار کمتر از بیست دقیقه کتابخوانی، حکایت دیگری است. برای کتاب نخواندن مردم دلایل زیادی وجود دارد اما همه تقصیرها را نباید به گردن یک طیف خاص انداخت، چرا که این مسئله هم مانند حلقه های یک زنجیر به هم متصل اند. در این میان اما تنبلی مخاطبان امروزی، تا حدی توجیه ناشدنی است، در واقع بسیاری از مخاطبان نداشتن زمان مناسب، افزایش قیمت کتاب و یا نبود کتاب خوب را بهانه می کنند. البته برخی از سایت ها چاره ای هم برای این مسئله اندیشیده اند و کتاب را از حالت نوشتاری به صوتی تبدیل کرده اند و دیگر لازم نیست کتابی را دست بگیریم و آن را بخوانیم بلکه قبلا این کار توسط افرادی انجام شده است و ما با اشاره دست از طریق رایانه، آن را ذخیره کرده و در قالب یک دستگاه حافظه می توانیم همه جا همراه داشته باشیم و هر جا که بخواهیم، از آن استفاده کنیم و به کتاب گوش دهیم.
این فایل های صوتی که توسط افراد مختلف و اغلب با صداهایی خوش و مسلط به متن خوانده می شود، فرد ضمن معرفی خود و مشخصات کتاب، آن را می خواند در میان کتاب هایی که خوانده می شود همه نوع اثری دیده می شود، از داستان و رمان گرفته تا کتاب های روانشناسی و فلسفی در این کتابخانه صوتی دیده می شود.

این کار از جهاتی مثبت و از سوی دیگر نتایج منفی در پی دارد. از نتایج مثبت آن این است که بالاخره کتابی توسط فردی خوانده می شود و ما از مضمون آن مطلع می شویم، در واقع به یک کتاب گوش می دهیم. اما از نتایج منفی آن این است که با گسترش این کار، به تدریج، کتابخوانی از این حدی هم که وجود دارد، کمرنگ تر شده و از زندگی مردم حذف می شود و کتاب های صوتی جایگزین کتاب های چاپی می شوند.

با همه این اوصاف باید گفت که هیچ نوع کتابخوانی، نمی تواند جای لذت کتاب دست گرفتن و خواندن را بگیرد.